Jak bezpiecznie przewozić butle z gazem? Przepisy i praktyka

Transport niebezpiecznych substancji to nie bułka z masłem. Na barkach kierowcy  ciąży wielka odpowiedzialność – nie tylko za siebie, ale również za innych uczestników ruchu. Na szczęście, istnieją przepisy i wskazówki, które dokładnie regulują wymagane procedury bezpieczeństwa podczas przewożenia butli. W tym artykule skupimy się na przepisach i praktyce związanej z tego typu przedsięwzięciami.

Ryzyko

Pomimo tego, że butle z gazem w przeważającej większości przypadków wyglądają na solidne i wytrzymałe, należy obchodzić się z nimi z nadzwyczajną ostrożnością. Wynika to przede wszystkim z ich ciężaru i wysokiego ciśnienia znajdującego się w nich gazu. Przykładowo, gdy z butli oderwie się zawór, odleci ona niczym rakieta. Nie pomaga również fakt, że niektóre przewożone gazy są łatwopalne.

Kolory butli mają znaczenie

• Kolorem żółtym oznacza się butlę do transportu trujących i żrących gazów jak amoniak i dwutlenek siarki – tymi gazami zajmują się technicy pracujący przy klimatyzacjach i chłodnicach,

• Kolor czerwony informuje o gazach łatwopalnych(np. wodór), 

• Gazy utleniające się, takie jak gaz rozweselający (podtlenek azotu) transportuje się w butlach jasnoniebieskich,

• W tym zestawieniu wyjątkiem jest tlen oznaczany kolorem białym.
  Butle o kolorze jednolitej bieli przeznaczone są do celów medycznych, zaś tlen do celów technicznych przechowuje się w butlach z białymi nakrętkami i kołnierzami (w zależności od dostawcy gazu, butla może mieć kolor niebieski, szary lub czarny),

•  Litera N na kołnierzu oznaczono nową butle,

• Do składowania gazów inertnych służą butle w kolorze jasnozielonym. W ich skład wchodzą gazy niepalne – takie jak gazy szlachetne, gazy do spawania, w ochronie gazowej, czy też techniczne sprężone powietrze. Istnieją jednak wyjątki – butle z azotem mają kolor czarny, zaś te z argonem są ciemnoniebieskie, 

• Najbardziej niebezpiecznym gazem jest acetylen transportowany w bordowych butlach.

Zasady bezpieczeństwa

Gazy w butlach klasyfikowane są jako towary niebezpieczne. Dlatego też ich transport skrupulatnie reguluje europejskie ustawodawstwo. Dla przykładu, jeśli zastanawiałeś się kiedykolwiek, dlaczego niektóre samochody ciężarowe i furgony wyposażone są w pomarańczowe tabliczki umieszczone z przodu i z tyłu pojazdu, to wiedz, że jest to znak ostrzegawczy, który w razie wypadku informuje służby ratownicze o potencjalnym zagrożeniu.

Podczas przewożenia towarów niebezpiecznych obowiązuje Cię tzw. “zasada dbałości”   wprowadzona w celu zapewnienia najwyższych poziomów bezpieczeństwa osób znajdujących się w pobliżu.

Butle z gazem są bardzo ciężkie. Co więcej, będą poruszać się z taką samą prędkością, jak Twój pojazd. Jednakże, w odróżnieniu od maszyny, nie są one wyposażone w hamulce. Właśnie dlatego niepoprawnie zamocowane stanowią śmiertelne zagrożenie.

Niektóre gazy, takie jak propan, butan, dwutlenek węgla, czy acetylen nie powinny być przewożone w pozycji leżącej, gdyż gaz zawarty w tych butlach znajduje się w postaci skroplonej lub – jak w przypadku acetylenu – rozpuszczony jest w acetonie. Oznacza to, że występuje bardzo duże ryzyko wydostania się gazu przez gwint zaworu i zebrania się go w ilościach wystarczających do utworzenia wewnątrz pojazdu mieszaniny wybuchowej lub duszącej.

Nie należy przewozić propanu, CO2, lub acetylenu, jeśli butla zawierająca dany gaz nie jest utrzymywana przez czas transportu w pozycji pionowej, W końcu, przed ruszeniem zawsze należy sprawdzić, czy zawór butlowy jest mocno zakręcony w celu zapobiegnięcia potencjalnych wycieków.

Praktyczne wskazówki

• nie pal papierosów,
• sprawdź, czy zawory są poprawnie zakręcone,
• jeżeli projekt butli przewiduje osłonę zaworu upustowego, to powinna być ona zamocowana,
• na bieżąco wietrz pojazd,
• zdemontuj osprzęt w postaci reduktorów,
• upewnij się, czy wszystkie buty są właściwie zamocowane i zabezpieczone przed poruszaniem się podczas jazdy,
• nie wykonuj gwałtownych manewrów. 

Podczas przewożenia butli gazowych bardzo ważna jest odpowiednia wentylacja – używaj pojazdów otwartych lub przystosowanych do przewozu gazów. Twój środek transportu powinien być wyposażony w gazoszczelną przegrodę oddzielającą kierowcę od ładunku.

Jak postępować w sytuacji awaryjnej?

W sytuacji, gdy wykryjesz wyciek z butli zawierającej gazy łatwopalne:

• jeżeli to możliwe i bezpieczne, spróbuj skierować swój pojazd w odosobnione miejsce,
• ogranicz do minimum potencjalne zagrożenie dla osób trzecich,
• przewietrz pojazd,
• nie próbuj wchodzić do pojazdu,
• wezwij służby ratownicze.