Transport w Polsce stanowi jeden z głównych filarów gospodarki, dlatego tak ważne stało się z czasem wprowadzenie systemu kontroli pracy kierowców. Co warto wiedzieć o wykorzystywanych w tym celu tachografach?
Pochodzące z języka greckiego słowo tachograf w tłumaczeniu na polski oznacza zapisywanie prędkości. Już samo to daje nam do zrozumienia, czym zajmują się te sprzęty. Pomiar prędkości to jednak tylko jedna z wielu funkcji, które mają tachografy. Urządzenia pomiarowe tego typu różnią się między sobą w zależności od modelu i zapisują rozmaite parametry, jednak bez wątpienia najistotniejszą z ich funkcji jest rejestrowanie czasu pracy i jazdy kierowców, a także pozostałych czynności, które wykonują oni w trakcie swojej pracy. Obecnie powszechnie wykorzystuje się tachografy analogowe oraz cyfrowe. Ten pierwszy rodzaj wykorzystuje do rejestrowania aktywności kierowcy tak zwane „tarczki”, czyli papierowe, okrągłe wykresówki. Tachografy cyfrowe rejestrują pracę i jazdę na karcie kierowcy, przypominającej połączenie karty bankomatowej (chip) z prawem jazdy. Tachografy cyfrowe najczęściej zapamiętują zebrane dane przez okres 365 dni i mogą pracować w określonym trybie, zależnym od używanej karty: kierowcy, firmowej, kontrolnej czy warsztatowej.
Tachografy w państwach członkowskich Unii Europejskiej wprowadzono w celu zwiększenia poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Ich zadaniem jest między innymi monitorowanie czasu pracy kierowców, aby ci mieli zapewniony dostatecznie długi wypoczynek na trasie. Wielokrotnie zdarzały się wypadki bądź innego rodzaju niebezpieczne sytuacje na drodze spowodowane właśnie przemęczeniem kierowców, a dzięki tachografom kierujący ciężarówkami, autobusami oraz innymi pojazdami mechanicznymi, mają odgórnie ustalony maksymalny czas pracy, jazdy i odpoczynku. Dzięki temu poruszają się po drogach odpowiednią ilość godzin, bez narażania się na ryzyko braku snu i regeneracji. Obowiązek instalacji tachografu w pojazdach służących do transportu drogowego rzeczy (powyżej 3,5 tony masy całkowitej) lub osób (powyżej 9 osób) został zapisany w rozporządzeniu o numerze 3821/85 z 20 grudnia 1985 roku dla państw członkowskich Unii Europejskiej.
Obowiązek zainstalowania tachografu w pojeździe nie odnosi się oczywiście do każdego samochodu zarejestrowanego w Unii Europejskiej. Mimo że dotyczy on większości ciężarówek oraz autobusów, nie ma konieczności montowania go w samochodach takich jak:
Od 15 czerwca 2019 roku na terenie całej Unii Europejskiej wprowadzone zostały aktualizacje dotyczące instalacji tachografów w samochodach ciężarowych, autobusach i tym podobnych. Znowelizowane przepisy mówią o tym, że wszelkiego rodzaju samochody ciężarowe z tą lub późniejszą datą rejestracji pojazdu w granicach Unii muszą zostać wyposażone w nowe tachografy drugiej generacji. Innowacyjne, inteligentne tachografy mają za zadanie jeszcze bardziej zwiększyć poziom bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Nowoczesne urządzenia pomiarowe otrzymały dodatkową funkcję, dzięki której możliwe jest automatyczne rejestrowanie położenia pojazdu zarówno w momencie rozpoczęcia, jak i zakończenia trasy. Co więcej, system lokalizacyjny zapisuje zebrane dane co trzy godziny w chmurze.
Od lat tachograf jest urządzeniem pomiarowym, które znaleźć powinno się przede wszystkim w samochodach ciężarowych i autobusach. Za naruszenie tego obowiązku grożą wysokie kary pieniężne, wynoszące od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. W przypadku nałożenia takiej grzywny odpowiedzialność ponosi zazwyczaj właściciel danej firmy transportowej. Czy kary przewidziane są wyłącznie z powodu braku zainstalowanego tachografu? Otóż nie. Stosowane w Polsce przepisy mówią o tym, że karze podlegają nie tylko ci, którzy nie mają urządzenia w swoim pojeździe, ale dotyczy ona również niesprawnego urządzenia, nieprawidłowego korzystania z niego bądź braku legalizacji.
Warto również pamiętać, że karze podlega manipulowanie na działaniu tachografu z użyciem różnego rodzaju wyłączników czy stosowanych przez niektórych kierowców magnesów neodymowych, instalowanych na impulsator skrzyni biegów, tym samym symulując postój pojazdu podczas jazdy. Surowe kary mają na celu uświadomienie, jak ważną kwestią jest używanie tachografów. Dzięki nim odpowiednie służby są w stanie na bieżąco kontrolować przewozy rzeczy oraz osób na drogach i co więcej, skuteczniej wykrywać oraz przeciwdziałać sytuacjom nieprzestrzegania obowiązujących przepisów dotyczących dopuszczalnego maksymalnego czasu pracy i narażania tym samym innych uczestników ruchu drogowego na niebezpieczeństwo.
